Bạn có biết các tiết khí trong năm là gì, có những loại nào? Cách tính 24 tiết khí và ý nghĩa của từng tiết khí ra sao? Hãy cùng Phong Thủy Khoa Học tìm hiểu rõ hơn về lịch tiết khí cũng như những ảnh hưởng của 24 tiết khí trong năm đối với cơ thể cũng như các lĩnh vực khác trong đời sống nhé!
Tìm hiểu về tiết khí
Chắc hẳn nhiều người vẫn chưa rõ khái niệm tiết khí là gì? Hãy xem giải đáp chi tiết sau đây để hiểu ý nghĩa của từng loại trong 24 tiết khí ra sao nhé!
Tiết khí là gì? Có bao nhiêu tiết khí?
Tiết khí hiểu một cách đơn giản là các vị trí tọa độ cụ thể mà Mặt Trời ở khi chia mặt phẳng của không gian thành 360 độ. Và sẽ có 24 điểm khác biệt trên quỹ đạo chuyển động xoay quanh Mặt Trời của Trái Đất, mỗi điểm đặc biệt này cách nhau đúng 15 độ.
Do đó, có 24 tiết khí là 24 thời điểm mà Mặt trời ở vị trí kinh độ lần lượt là 0, 15, 30, 45, 60, 75, 90, 105, 120, 135, 150, 165, 180, 195, 210, 225, 240, 255, 270, 285, 300, 315, 330 và 345 độ khi Trái Đất chuyển động xung quanh. 24 tiết khí này ứng với bốn mùa trong năm vì vậy mỗi tiết khí đều ảnh hưởng đến cuộc sống đời thường của chúng ta.
Phân loại tiết khí
Vậy, 24 tiết khí gồm bao nhiêu loại? Cụ thể, khi phân loại, người ta thường dựa vào 4 tiêu chí khác nhau và chia thành từng nhóm như sau:
- Có 8 tiết khí thể hiện sự thay đổi tính chất nóng và lạnh cho nhau gồm: Xuân Lập và Xuân phân; Lập Hạ và Hạ chí; Thu gom, thu gom phân bón; Lập Đông và Đông Chí.
- Có 5 tiết khí biểu trưng cho sự thay đổi về nhiệt độ bao gồm: Tiêu Trì, Trì Triều, Đại Trí, Tiêu Hàn và Đại Hán.
- Có 7 tiết khí là đại diện liên quan tới mưa và nước gồm: Cốc Vũ, Vu Thủy, Bạch Lộ, Sương Giang, Hàn Lộ, Tiểu Tuyết và Đại Tuyết.
- Còn lại 4 tiết khí thể hiện cho hiện tượng khác gồm: Thanh Minh, Kinh Bẫy, Tiểu Man và Mang Chung.
Ý nghĩa của 24 tiết khí
Tiết khí có nguồn gốc từ dân tộc Bách Việt và được sử dụng nhằm mục đích lập trình tại các nước như Trung Quốc, Nhật Bản và Việt Nam. Việc lập trình thời tiết dựa vào sự kết hợp giữa tháng và tuần trăng, giữa năm và thời tiết. Tiết khí còn có ý nghĩa quan trọng trong việc giúp ngành nông nghiệp phát triển nhờ vào dự đoán thời tiết từng mùa.
Ngoài ra, 24 tiết khí còn đóng vai trò quan trọng trong văn hóa tinh thần của dân tộc, thể hiện bằng cách đánh giá và phân loại thời tiết và các hiện tượng tự nhiên trong cuộc sống. Vì vậy, chúng ta có thể tìm ra được những ngày nào làm ăn, sinh tồn tốt, và ngày nào xấu để phòng ngừa và ngăn chặn điều không tốt.
24 tiết khí trong năm
Hãy cùng khám phá tính cách của từng loại trong 24 tiết khí trong năm chi tiết hơn nhé. Những ý nghĩa mà từng tiết khí mang lại cho cuộc sống của chúng ta có gì nổi bật?
Tiết khí mùa xuân
Tiết Lập Xuân
Tiết Lập Xuân là tiết khí đánh dấu sự xuất hiện của mùa xuân, được coi là thời điểm được mong đợi nhất trong một năm. Bởi vì mùa xuân là thời điểm của sự mới mẻ, tươi sáng với hàng ngàn loài hoa khoe sắc rực rỡ. Như con người, mùa xuân cũng đánh dấu sự khởi đầu mới cho năm mới, mong muốn năm tới sẽ có nhiều tài lộc và cuộc sống trôi chảy hơn.
Tại tiết Lập Xuân, tất cả vật thể trên đời bắt đầu chu kì tuần hoàn mới, đưa thêm động lực cho sự sống mãnh liệt của mình. Tiết Lập Xuân xuất hiện khi Mặt Trời nằm ở vị trí 315 độ, thường vào khoảng ngày 4 hoặc 5 tháng 02 dương lịch hàng năm.
Tiết Vũ Thủy
Vũ Thủy là tiết khí thể hiện cho những trận mưa lớn kéo dài trong thời gian dài. Tiết Vũ Thủy có tên gọi xuất phát từ hai từ “Vũ” và “Thủy” mang nghĩa “mưa lớn” và “nước”. Trong thời gian này, không khí trở nên ẩm ướt và thiếu sự sưởi ấm của ánh nắng. Đây là khoảng thời gian u ám nhất trong năm. Do mưa dai dẳng kéo dài, mùa vụ của người nông dân bị ảnh hưởng nhiều, gây ra tình trạng thiếu hụt năng suất và thu hoạch kém.
Vì thế, hầu hết mọi người đều không mong muốn tiết khí này xuất hiện. Tiết Vũ Thủy thường rơi vào khoảng ngày 19 hoặc 20 tháng 02 dương lịch hàng năm, khi Mặt trời đạt vị trí ở kinh độ 330 độ.
Tiết Kinh Trập
Tiết Kinh Trập thường diễn ra vào ngày 5 hoặc 6 tháng 03 và kéo dài đến khoảng ngày 20 hoặc 21 cùng tháng trong lịch dương mỗi năm. Đây là thời điểm mà Trái Đất xoay quanh Mặt Trời ở vị trí 345 độ.
Tiết Kinh Trập còn được gọi là tiết Sâu Nở, bởi vì đây là thời điểm sâu bọ phát triển và hoành hành. Khi cây cối đơm hoa nảy mầm và phát triển tươi tốt, sâu bọ cũng như các loại côn trùng phá hoại hoặc sống ký sinh trên thân cây có cơ hội tung hoành.
Tiết Xuân Phân
Theo khoa học phương Tây, tiết Xuân Phân là thời điểm bắt đầu mùa xuân tại bán cầu Bắc, khi Mặt Trời đã xuất hiện và đang ở gần đường xích đạo nhất rồi di chuyển lên hướng Bắc. Đó là lý do tại sao ta thấy thời gian ban ngày kéo dài, dù thời gian ban đêm cũng còn ngắn.
Tiết Xuân Phân thường bắt đầu vào khoảng ngày 20 hoặc 21 tháng 3, kéo dài đến khoảng ngày 4 hoặc 5 tháng 4 dương lịch, khi Mặt Trời ở vị trí 0 độ. Vào thời điểm này, thời tiết trở nên ấm áp hơn do chúng ta vừa bước qua mùa đông lạnh giá.
Tiết Thanh Minh
Tiết Thanh Minh là một trong 24 tiết khí trong năm và được xếp vào thời kỳ giữa mùa xuân và mùa hè. Tiết khí này thường diễn ra từ ngày 4 hoặc 5 tháng 4 dương lịch và kéo dài đến ngày 20 hoặc 21 tháng 4 theo lịch dương. Lúc này, Mặt Trời ở vị trí 15 độ. Thời tiết trong khoảng thời gian này thường trong lành, tươi đẹp và ấm áp, rất phù hợp để tổ chức các hoạt động cúng thanh minh.
Tiết Cốc Vũ
Tiết Cốc Vũ là thời điểm đầu mùa mưa đầu mùa Hạ, bắt đầu khi Mặt Trời ở vị trí 30 độ và thường diễn ra vào ngày 20 hay 21 tháng 4 dương lịch hàng năm. Những cơn mưa đầu mùa này cùng với những trận mưa nước trút là dấu hiệu cho sự khởi đầu của mùa Hạ và giúp cây cối sinh sôi, phát triển, đem lại lượng lương thực dồi dào. Tiết Cốc Vũ có ý nghĩa lớn đối với ngành nông nghiệp và đời sống sinh hoạt của con người.
Tiết khí mùa hè
Tiết Lập Hạ
Theo dự đoán của lịch tiết khí, tiết Lập Hạ thường xuất hiện vào ngày 6 hoặc 7 tháng 5 dương lịch, khi Mặt Trời đang ở vị trí 45 độ. Giống như tiết Lập Xuân, đây là thời điểm chuyển mùa, khi mùa hạ đang chớm nở. Nhiệt độ bắt đầu tăng, không khí nóng và thường xuyên xảy ra mưa lớn với sấm chớp. Tuy nhiên, mưa cũng giúp cho cây cỏ, hoa lá phát triển tốt hơn.
Tiết Tiểu Mãn
Theo quy ước của lịch tiết khí, tiết Tiểu Mãn sẽ bắt đầu trong khoảng thời gian từ ngày 21, 22 tháng 5 đến khi kết thúc thời gian của tiết Lập Hạ. Lúc này, Mặt Trời sẽ ở vị trí là 60 độ. Tiểu Mãn còn có nghĩa là mưa nhỏ, vì vậy, trong giai đoạn này thời tiết sẽ có nhiều cơn mưa rào, tạo thành lũ nhỏ.
Tiết Mang Chủng
Tiết Mang Chủng là loại tiết khí thứ 9 của 24 tiết khí trong năm, đánh dấu một mùa ngũ cốc và hoa màu đã tới. Bên cạnh đó, giai đoạn này sẽ thường xuyên xảy ra mưa lớn kèm với sấm sét bất chợt khiến người dân không trở tay kịp.
Đối với Trung Hoa cổ đại, tiết Mang Chủng được nhận biết khi ngũ cốc trổ bông. Còn đối với nông dân Việt Nam, khi họ nhìn thấy chòm sao có tên Tua Rua mọc thì tiết khí này đã xuất hiện. Tiết Mang Chủng bắt đầu từ khoảng ngày 5 hay 6 tháng 6 dương lịch, đúng vào lúc kết thúc tiết Tiểu Mãn, khi Mặt Trời ở hướng 75 độ.
Tiết Hạ Chí
Tiết Hạ Chí là thời điểm giữa mùa hạ, được dự đoán sẽ rơi vào ngày 21 hoặc 22 tháng 6 hàng năm theo lịch dương. Lúc này, Mặt Trời sẽ ở kinh độ 90, khiến ngày dài hơn đêm, trời sáng và tối muộn hơn. Thời tiết trong Tiết Hạ Chí sẽ rất oi bức và nóng, do lượng bức xạ phát ra lớn.
Tiết Tiểu Thử
Sau Tiết Hạ Chí là Tiết Tiểu Thử, dự đoán sẽ đến vào khoảng ngày mùng 7 hay 8 tháng 7 theo lịch dương. Lúc này, Mặt Trời sẽ ở vị trí 105 độ. Thời tiết của Tiết Tiểu Thử cũng nóng, nhưng không đạt đỉnh như Tiết Hạ Chí.
Tiết Đại Thử
Tiết Đại Thử sẽ bắt đầu từ ngày 22 hoặc 23 tháng 7 theo lịch dương hàng năm, khi Mặt Trời đạt vị trí 120 độ. Thời tiết của Tiết Đại Thử vô cùng nắng nóng và gay gắt hơn cả Tiết Tiểu Thử, thường xuyên gây bức bối và khó chịu cho con người, cũng như gặp phải áp thấp nhiệt đới hoặc cơn bão mạnh mẽ.
Tiết khí mùa thu
Tiết Lập Thu
Tiết Lập Thu là thời điểm chuyển giao từ mùa hè sang mùa thu, được yêu thích bởi sự dịu mát và se se lạnh của thời tiết. Mùa thu còn đặc trưng bởi món cốm xanh và hoa cúc. Dự đoán Tiết Lập Thu sẽ bắt đầu vào ngày 7 hoặc 8 tháng 8 dương lịch, khi Mặt Trời ở vị trí 135 độ.
Tiết Xử Thử
Tiết Xử Thử được dự đoán sẽ xảy ra vào ngày 23 hoặc 24 tháng 8 hàng năm, khi Mặt Trời đạt vị trí 150 độ. Thời tiết của Tiết Xử Thử thường có mưa ngâu, khiến không khí trở nên mát mẻ hơn. Đây cũng là thời điểm mà bạn có thể cảm nhận được sự se se lạnh đặc trưng của mùa thu.
Tiết Bạch Lộ
Tiết Bạch Lộ là thời điểm mặt trời không còn nóng bức như trước, ánh nắng cũng nhạt dần. Đêm đến, sương mù xuất hiện và thời tiết trở nên se lạnh. Dựa trên lịch 24 tiết khí, Tiết Bạch Lộ sẽ diễn ra từ ngày 8 hoặc 9 tháng 9 hàng năm, khi Mặt Trời ở hướng 165 độ.
Tiết Thu Phân
Tiết Thu Phân là khoảng thời gian giữa mùa thu, bắt đầu từ ngày 22 hoặc 23 tháng 9 dương lịch, khi hướng Mặt Trời là 180 độ. Lúc này, thời tiết không còn nắng nóng, trở nên mát mẻ hơn. Đây cũng là mùa rụng lá để chuẩn bị cho mùa thay lá tiếp theo, tạo ra không gian thơ mộng và lãng mạn.
Tiết Hàn Lộ
Tiết Hàn Lộ thường diễn ra vào ngày 8 hoặc 9 tháng 10 hàng năm theo lịch dương, khi Mặt Trời ở vị trí 195 độ. Thời tiết của Tiết Hàn Lộ khá mát mẻ và trong nước ta, lượng ánh sáng mặt trời cũng ít hơn, khiến trời tối sớm và đêm dài hơn.
Tiết Sương Giáng
Tiết Sương Giáng thường có hiện tượng sương mù vào sáng sớm và chiều tối, phủ kín không gian xung quanh. Hiện tượng sương muối còn ảnh hưởng đến việc canh tác nông nghiệp của nông dân. Theo lịch các tiết khí trong năm, Tiết Sương Giáng sẽ diễn ra vào khoảng ngày 23 hoặc 24 tháng 10 dương lịch, khi Mặt Trời ở hướng 210 độ.
Tiết khí màu đông
Tiết Lập Đông
Tiết Lập Đông là thời điểm bắt đầu của cái lạnh đầu đông, khi các đợt gió đầu mùa từ phía Bắc đổ về. Nhiệt độ giảm dần, gây ra hiện tượng ngày dài và đêm ngắn. Tiết Lập Đông thường diễn ra từ ngày mùng 7 hoặc 8 tháng 11 dương lịch hàng năm, khi Mặt Trời nằm ở hướng 225 độ.
Tiết Tiểu Tuyết
Tiết Tiểu Tuyết được dự đoán sẽ bắt đầu từ ngày 22 hoặc 23 tháng 11 dương lịch, khi Mặt Trời ở hướng 240 độ. Thời điểm này, có thể xảy ra những đợt tuyết nhẹ, tuy nhiên, chỉ có một số nước như Trung Quốc hoặc Hàn Quốc mới có tuyết. Vì vậy, bạn nên chuẩn bị đồ dùng cần thiết cho một mùa đông lạnh lẽo sắp tới.
Tiết Đại Tuyết
Tiết Đại Tuyết là thời điểm mà tuyết lớn thường xuyên rơi và phủ trắng các nước phương Bắc. Giai đoạn này, khí lạnh với cường độ mạnh và khắc nghiệt liên tục ập đến. Tuy nhiên, Tiết Đại Tuyết chỉ xuất hiện ở một số tỉnh vùng núi phía Bắc Việt Nam như Sapa và Lào Cai.
Tiết Đông Chí
Tiết Đông Chí được dự đoán sẽ diễn ra từ ngày 21 hoặc 22 tháng 12 hàng năm. Thời tiết giữa mùa đông vẫn rất lạnh, đêm dài kéo dài và khiến bạn cảm thấy như không bao giờ có bình minh. Tuy nhiên, khung cảnh hoàng hôn lại rất lãng mạn và kéo dài lâu tàn.
Tiết Tiểu Hàn
Tiết Tiểu Hàn là khoảng thời gian mặc dù có hơi lạnh nhưng vẫn rất dễ chịu. Tiết trời lúc này không quá khắc nghiệt như Tiết Đại Tuyết. Tiết khí này thường bắt đầu từ ngày 5 hoặc 6 tháng 1 dương lịch và kéo dài đến ngày 20 hoặc 21 tháng 1, khi Mặt Trời nằm ở ngưỡng 285 độ.
Tiết Đại Hàn
Tiết Đại Hàn là khoảng thời gian khắc nghiệt nhất trong 24 tiết khí. Trời rất lạnh, có thể có mưa và gió rét cực độ. Vì vậy, cần chú ý che chắn và đảm bảo an toàn cho các loại vật nuôi, đặc biệt là trâu, bò, lợn và gà. Sau khi kết thúc Tiết Đại Hàn, chu kỳ mới của 24 tiết khí sẽ bắt đầu. Tiết Đại Hàn thường bắt đầu vào ngày 20 hoặc 21 tháng 1 dương lịch, khi Mặt Trời nằm ở vị trí 300 độ.
Ảnh hưởng của tiết khí
Việc vận hành của 24 tiết khí phụ thuộc vào sự vận động của Mặt Trời, Trái Đất và Mặt Trăng, tạo nên các hiện tượng khác nhau. Vị trí của chúng xung quanh nhau liên tục thay đổi và năng lượng trong vũ trụ cũng không ngừng biến đổi, dẫn đến sự thay đổi của các tiết khí.
Các tiết khí trong năm đã được ghi nhận từ hơn 2000 năm trước tại Trung Nguyên, Trung Quốc và ảnh hưởng tới mọi nơi trên Trái Đất. 24 tiết khí trong năm phụ thuộc vào sự vận hành của Mặt Trời, Trái Đất, Mặt Trăng và ngôi sao khi vận hành trong vũ trụ.
Tiết khí ảnh hưởng tới cơ thể chúng ta như thế nào?
- Về tinh thần: 24 tiết khí có thể làm chúng ta khó chịu bởi thời tiết nắng nóng hoặc suy nhược khi không giữ ấm vào mùa đông lạnh giá.
- Về sinh hoạt: Thiếu ngủ vào mùa hạ do ngày dài đêm ngắn có thể gây mệt mỏi. Nếu tiết khí quá nóng, ta có thể dễ dàng mắc cảm lạnh do thường xuyên tắm hơn.
- Về sức khỏe: 24 tiết khí thay đổi có thể làm cho nhiều thực phẩm biến chất mà chúng ta không hề hay biết. Ăn phải thực phẩm này có thể gây ngộ độc với nhiều triệu chứng như tiêu chảy, nổi mẩn đỏ, ngứa, đau bụng và có thể phải nhập viện để điều trị.
Ứng dụng của tiết khí ở trong phong thủy và đời sống
Tiết khí được ứng dụng rộng rãi trong phong thủy và đời sống. Lịch tiết khí phản ánh chân thực tình trạng của thời tiết và dự báo khí hậu sẽ xảy ra với con người. Cụ thể:
- Trong nông nghiệp: 24 tiết khí được sử dụng để chỉ đạo sản xuất, xác định phương thức canh tác hợp lý cho mùa màng, tránh thiệt hại do lũ lụt hay sâu bọ.
- Trong chăn nuôi: Lịch tiết khí giúp nông dân phòng tránh các dịch bệnh về gia cầm, gia súc hay thủy sản có hại tới doanh thu. Từ đó, nông dân phối hợp với chuyên gia để lên kế hoạch phòng và chữa dịch hiệu quả.
- Trong phong thủy: Các tiết khí trong năm có vai trò quan trọng với việc xác định lá số tứ trụ và độ vượng suy trong Ngũ hành. Các tiết khí như Quỷ Cốc, Hà Lạc, Hà Đồ, Lạc Thư, Bát Tự hay Tứ Trụ cũng được sử dụng để xem quẻ trong chiêm bói dịch và Mai Hoa dịch số.
Dưới đây là tổng hợp chi tiết về 24 tiết khí trong năm, giúp bạn hiểu rõ ý nghĩa của từng tiết khí. Hãy tiếp tục theo dõi những bài viết khác của Phong Thủy Khoa Học để cập nhật nhiều kiến thức phong hữu ích về đời sống và phương diện tử vi phong thủy nhé!
